Blog

Bebeklerde ek gıdaya ne zaman geçmeli sorusuna yanıt vermeden önce anne sütünün, yenidoğan için en önemli besin maddesi olduğunu belirtelim. Bebek doğumdan sonra 6 ay boyunca su dahil herhangi bir farklı besine ihtiyaç duymaz. Anne sütü alamayan bebekler ise formül mama ile beslenir. Bebek 6 aylık olduktan sonra anne sütünün yanı sıra ek katı yiyecekler yemeye başlayabilir. Her bebeğin gelişim yolculuğu aynı olmayabilir, bu sebeple ek gıdaya geçiş sürecinde bireysel farklılıklar kaçınılmazdır. Bebekler ek gıdaya hazır olduklarını çeşitli belirteçlerle gösterirler:

•  Başını sabit ve dik konumda tutabilmesi⠀
• Ellerini veya oyuncaklarını ağzına sokması⠀
• Yiyecek gösterdiğinizde ağzını açması ve diğer insanların yedikleriyle ilgilenmesi⠀
• Doğum kilosunun yaklaşık 2 katına erişmiş olması⠀

Çoğu bebek 6 aydan sonra ek gıdalara hazır hale gelse de acele etmemek gerekir. Bebeklerin sindirim sistemi gelişimine devam ettiği için besin alerjisi riski söz konusu olabilir. Bebeğiniz verdiğiniz yiyecekleri diliyle iterek ağzından çıkarıyorsa henüz ek gıdaya hazır değil demektir. Ancak bazen besin alerjisinden bağımsız olarak reflü de bunu yapabilir. Ek gıdayı dilin tam üstüne değil de yanak boşluğuna bırakmak denenebilir. Ek gıdaya geçişte çocuk uzmanı en önemli yol göstericiniz olacaktır.

Ek Gıda Olarak Ne Verilir, Nasıl Verilir?

Bebeğinize ilk kez ek gıda veriyorsanız püre haline getirilmiş muz, elma, armut, havuç ve patatese başvurabilirsiniz. Bu gıdaların alerji riski de oldukça düşüktür. Ek gıdaya sebze ile başlamak daha doğrudur. Sonrasında tatlı meyvelere geçiş yapılabilir. Çocuğunuza ilk ek gıda olarak elma, muz gibi tatlı besinler verdiğinizde havuç, patates gibi besinlere geçmekte zorluk yaşayabilirsiniz.

•  Bebeklere ek gıda 6. ayda püre
• 7. ve 8. ayda çatalla ezilerek
• 9. ve 11. aylar arası pütürlü
• 1 yaşından sonrada küçük parçalar halinde verilmelidir.

Ek Gıda Neden Önemli?

 Her bebeğin anne sütünün ardından ek gıdaya başlaması gerekir. Ortalama 6. aydan sonra bebeğin değişik tatlara ve yiyeceklere alışması gerekir. Ek gıdalara geçilmemesi ve sadece anne sütüyle uzun süre devam edilmesi çeşitli olumsuzluklara yol açabilir. Ek gıdalara geç başlandığı zaman, bebek anne sütü almaya devam etse de tartı alması yavaşlayabilir. Farklı tatlara alışması ve katı gıdalara geçmesi de normalden daha zor olur. Daha önemlisi, motor gelişimi geri kalmaya başlayabilir. Uzun vadede çocukta beslenme bozuklukları görülebilir.

Bebeklerde Besin Alerjisine Dikkat!

Aynı yetişkiler gibi bebekler de çeşitli besin ve gıdalara alerji duyar. Ancak alerjiye verilen tepki bebeklerde çok daha güçlüdür. Bunun nedeni ise sindirim sistemlerinin yeni yeni gelişmesidir. Alerji kendiliğinden ortaya çıkabileceği gibi genetik yolla da geçebilir. Bebeğin hangi besine alerjisi olduğunu anlamanın ilk yolu ise, besini aldıktan sonra ilk üç saat içinde verdiği tepkimelerdir. İshal, kusma, kaşıntılı deri döküntüleri, öksürük ve nefes darlığı bu reaksiyonlardan en sık görülenleridir. En sık alerjik tepkimeye yol açan gıdalar ise inek sütü, yumurta, balık, çilek, yer fıstığı, domates, portakal, limon, mandalinadır. Bu tepkimelerle karşılaştığınızda çocuk doktorunuza bilgi vermeniz önemlidir.

Notlar ve Tavsiyeler

• İlk 6 aydan sonra anne sütünü bırakmadan, ek gıdalara başlanmalıdır.
• Anne sütü alan bebeklerin, mamayla beslenenlere kıyasla ek gıdalara daha kolay alıştığı tespit edilmiştir.
• Yemeklerin suyuna ekmek bandırıp bebeğe vermenin bir faydası yoktur. Az da olsa yiyeceğin kendisinden vermek gerekir.
• Ek gıdalara tuz ilave edilmemelidir. Bebek zaten ihtiyaç duyduğu sodyumu, gıdaların içinden alır. Tuzlu ek gıdalar vermek böbrekleri susuz bırakarak hasara yol açabilir ve uzun dönemde kalp hastalıklara zemin oluşturabilir.
• Anne sütü, bebeklerin tüm enerji ihtiyacını karşılayamaz. Anne sütü 6-8 aylık bebeklerin enerji ihtiyacının %70’ini, 9-11 aylık bebeklerin ihtiyacının %50’sini ve 12-24 ay arası bebeklerin enerji ihtiyacının sadece %35-40’ını karşılar. Bebeklerin enerji ihtiyacı ise şu şekildedir:
• Yenidoğan bebeğin enerji ihtiyacı 90-140 kcal/kg
• 1-3 ay arası bebeklere 120 kcal/kg
• 4-9 ay arası bebeklere 110 kcal/kg
• 10-12 ay arasındaki bebeklere 105 kcal/kg
• Her ülkede ve kültürde ek gıdalar farklı olabilir. Yabancı web siteleri ve yabancı dilden tercüme edilmiş kitaplardaki önerileri uygulamadan hekiminizle konuşmanız faydalı olacaktır. Örneğin bizim kültürümüzün önemli bir parçası olan ve oldukça da sağlıklı bir besin olan tarhana çorbası birçok kitapta öneri olarak yer bulmaz. Yabancı kaynaklar kendi kültürleri gereği tahıl olarak mısır gevreği önerirken, bizim yemek alışkanlıklarımızda buğday ve pirinç daha önemli bir rol oynar.