Blog

Çocuklar ebeveynlerine sıkı sıkıya bağlıdır. Belki annelerine biraz daha fazla bağlıdır. Bu bağlılık normal gibi görünmekle birlikte zamanla çözülmesi gereken bir bağımlılık sorunu halini alıyor. Çocuk okula gitmek istemiyor, ağlıyor, sürekli annesini yanında istiyor. Bu durumda “çocuklarda anne bağımlılığı” olgusu ortaya çıkıyor.

Covid Etkisi

Covid-19 pandemisi hayatımızı, yaşam biçimimizi, alışkanlıklarımızı ciddi oranda değiştirdi. Aynı evde yaşayan aile bireylerinin birbirleriyle geçirdiği zaman arttı. Tabii bunun hem olumlu hem olumsuz yönleri de oldu. Gelişim çağında olan ve arkadaşlarıyla sosyalleşmeye ihtiyaç duyan çocuklarda bazı olumsuz etkiler ortaya çıktı. Bunlardan biri de “anneye bağımlılık” oldu. Arkadaşlarıyla oynayamayan, sürekli evde vakit geçiren çocukların ebeveynlerine bağlılıkları ve talepleri arttı. Bu durum masum görünmekle birlikte, çocuğun bireysellik bilincine ve okul başarısına olumsuz etki etme potansiyeli taşıyor.

Çocuğun Bireyselleşme ve Kendini Tanıma Süreci

Çocuklar sosyalleşme becerilerini 3 yaşından sonra kazanır. 0-3 yaş arası bir çocuk temel ihtiyaçları nedeniyle anneye bağımlıdır. Ancak yavaş yavaş da (özellikle iki yaşından sonra) anneden ayrışmaya başlar. Tuvalet eğitimi alan, kendi yemeğini kendi yiyebilen yani beceri ve yetileri gelişen çocuğun anneye bağımlılık hali azalır. Bağımlık biter bunun yerini bağlılık alır. Anneye, babaya, kardeşe bağlılık sağlıklı bir duygu durumudur. Ancak bazı çocuklar bu geçişi sağlayamıyor. Bunun nedeni çoğu zaman ebeveyn tutumlarıyla ilişki oluyor. Çünkü çocuklarımız bir yaştan sonra psikososyal gelişimleri doğrultusunda ayrışmaya ve bireyselliklerini ilan etmeye hazır duruma geliyor.

Neden?

Ebeveynlerin kaygılı, koruyucu, kısıtlayıcı tutumları çocuğun “anne bağımlısı” olmasına yol açabiliyor. Dış dünyaya karşı çocuğunu fiziksel olarak korumak gibi haklı bir düşünceyle bu davranışı gösteren ebeveyn, diğer yandan çocuğuna psikolojik ve sosyal olarak zarar verebiliyor. Yapılması gerekense çocuk bir beceri kazandıysa onu sergilemesine izin vermektir. Örneğin, tuvalet eğitimini almış ve alışkanlık edinmiş bir çocuğun artık tuvaletine karışılmamalıdır. Çocuk yemeğini kendi yiyebilecek fiziksel beceriye eriştiyse yemeğini yemesine izin verilmelidir. Kıyafetini giymek-çıkarmak, okul çantasını hazırlamak, yatağını toplamak için de aynı durum geçerlidir. Anneye bağımlılığın önüne geçmek için en etkili kural çocuğun gelişen yetileri doğrultusunda yapabileceklerine izin vermek, onu onaylamak ve güven duymasını sağlamaktır.

Anne Bağımlılığı Ne Gibi Sorunlara Yol Açabilir?

Anne bağımlısı olan çocuklar anneleri hep yanlarında dursun, gitmesin isterler. Bu nedenle anne bağımlılığı sağlıklı bir durum değildir. Bu nedenle çeşitli olumsuz durumlara yol açabilir. Bunlar nelerdir?

•  Çocukta özgüven eksikliği
• Okul fobisi (okula gitmeme, okul etkinliklerine katılmama, öğretmene ve arkadaşlara çekingen, kaygılı, hırçın davranma)
• Okulda uyum sorunları, hırçın davranışlar
• Arkadaş ilişkilerinde problemler
• Çekingenlik, utangaçlık

Çocuğumun bana bağımlı olduğunu nasıl anlarım?

Çocuğun annesine bağımlı olup olmadığı oldukça kolay anlaşılır bir durumdur. Ancak çoğu ebeveyn bu durumu bir sorun olarak düşünmez “çocuğum bana çok bağlı” olarak yorumlar. Ta ki bu durum bıkkınlık noktasına gelinceye kadar. Çocuğunuz sürekli olarak şu davranışları sergiliyorsa “anne bağımlığı” söz konusu olur. Bu durumda uzman bir çocuk psikiyatrisi uzmanıyla görüşmek faydalı olur.

•  Tek başına yapabileceği şeyler için bile destek bekliyorsa
• Siz yanında yokken huysuz, hırçın ve uyumsuz oluyorsa
• Topluluk içinde zorluk çekiyorsa
• Sosyalleşmede sorun yaşıyorsa
• Bağımsız olarak bir şey yapamıyorsa
• Her karar verme sürecinde destek bekliyorsa
• Okula gitmek istemiyorsa
• Ödevlerini tek başına yapamıyorsa
• Grup içinde uyum sağlayamıyorsa

Anne Bağımlılığına Karşı Öneriler

•  Çocuğun anneye bağımlı hale gelmesi terkedilme ve sevilmeme korkusundan kaynaklanabilir. Çocuğunuzu okula, kreşe, yuvaya bırakırken onu terk etmediğinizi net olarak anlatmalısınız.
• Çocukta gelişen kaygılar genelde ebeveyne ait kaygılar oluyor. Ebeveyn olarak kendi kaygınızın farkında olmalı ve bunu yönetmelisiniz. Aşırı kaygılı, korumacı ebeveyn tutumundan uzak durun.
• Çocuğun sorumluluğu altında olan şeyleri onun yerine tamamlamayın. Gelişen yetileri doğrultusunda kendi başına bir şeyler yapmasına izin verin ve onu teşvik edin.
• Özgüvenini destekleyici, şevk verici, motive edici söylemlerde bulunun, “bırak senin yerine ben yaparım”, “onu sen yapma, aman bir şey olur” gibi korkutucu, çocuğu geri tutan söylemlerden kaçının.