Blog

İyot vücutta kendiliğinden bulunan, beyin gelişimine ve büyümeye katkıda bulunan bir elementtir. Bu haliyle iyot eksikliği zeka geriliği, boy kısalığı gibi tabloların önemli nedenlerinden biridir. İyot vücutta çok az miktarda bulunur. Bu nedenle tüketilen besinlerden elde edilmesi gerekir. Deniz ürünlerinde bol miktarda bulunur. İçilebilen temiz suda da iyot bulunur. Her bireyin günlük ihtiyaç duyduğu iyot miktarı vardır:

• 5 yaşına kadar 90 mikrogram
• 6-12 yaş arası 120 mikrogram
• Ergenler ve erişkinler için 150 mikrogram
• Gebe ve emziren anneler için 250 mikrogram

İyot eksikliği özellikle bazı coğrafyalarda çok yoğu görülür. Doğu ve Güney Afrika’da nüfusun yaklaşık yüzde 25'inde iyot eksikliği olabileceği düşünülmektedir. Bu bölgelerdeki ülkelerde her yıl 3,9 milyon bebek iyot yetersizliği bozukluklarına karşı risk altında kalmaktadır. Ayrıca bazı gıdaların (lahana, karnıbahar, şalgam gibi) iyot eksikliğini artırdıkları belirtilmektedir.

İyot’un Görevleri

• Beyin gelişime katkıda bulunur, beynin düzenli çalışmasında görev alır
• Büyüme ve gelişime katkı sağlar
• Vücudun ısısı ve enerjisi için gereklidir, tiroid hormonu yapımına katkı yapar

İyot Eksikliğinin Sonuçları

İyot eksikliği her yaştan bireyi etkileyebileceği gibi en yoğun olarak küçük çocukları, yenidoğanları ve gebeleri etkiler. İyot eksikliğinin sonuçları şu şekilde sıralanabilir:

• Gebelikte düşük
• Ölü doğum
• Bebekte zeka geriliği, IQ seviyesinde düşüklük
• Sağırlık, boy kısalığı
• Çocukta guatr, büyüme geriliği, öğrenme güçlüğü ve okul başarısızlığı

İyot eksikliğinin derecesi guatr oranı, idrarda iyot eksikliği gibi ölçütlerle yapılabilir.

İyot Eksikliğiyle Mücadele

Vücutta eksik olan iyot vücuda su, besinler ve özellikle deniz ürünleri ile alınır. Ancak dünyanın birçok ülkesinde iyot eksikliği sorunu yaşanmaktadır. Besinlerle gerekli olan iyot alınamamaktadır. İyot yetersizliği hastalıklarını önlemek için tek önlem gebelikten önce ve gebelik boyunca anne adayları ve yenidoğanların öncelikli olmak üzere tüm yaşam boyunca iyot açığının karşılanmasıdır. Bu doğrultuda özellikle UNICEF tarafından bilinçlendirme kampanyaları yapılmaktadır. Bu önemli çünkü iyot eksikliğiyle mücadele etmek mümkünken iyot eksikliğinin ortaya çıkardığı yapısal sorunlardan geriye dönüş her zaman mümkün olamamaktadır. Bu amaçla ülkemizde Sağlık Bakanlığı ve UNICEF işbirliği ile 1994 yılından bu yana “İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi ve Tuzun İyotlanması Programı” yürütülmektedir. Bu çalışmalarla ülkemizde iyotlu tuz kullanımı artmış, önemli yol kat edilmiştir. Tercih edilen tuzun iyotlu olduğundan emin olunmalıdır. Gebede ya da bebekte hipertansiyon gibi kronik bir sorun varsa iyot eksikliği takviyesi başlanmalıdır.