Blog

Maymun çiçeği ya da monkeypox virüsü. İlk kez 1970 yılında görülmüştür. Orta ve Batı Afrika tropik yağmur ormanlarında yaşayan maymun, goril, şempanze, orangutan gibi hayvanlarda görülen bir hastalıktır. Bölge dışına çıkabilmekte, insanlara bulaşabilmekte ve insandan insana geçebilmektedir. Maymun Çiçeği Hastalığı çocuklara da bulaşabilmektedir. Hatta çocuklarda daha ağır seyreden bir hastalıktır. Ciddi vakalar çocuklarda daha çok görülür. Akciğer enfeksiyonu, sepsis, beyin enfeksiyonu, kornea enfeksiyonu gibi komplikasyonlara neden olabilir. Bugüne dek ülkemiz dahil birçok dünya ülkesinde maymun çiçeği virüsü vakalarıyla karşılaşılmıştır. Enfeksiyonun kuluçka dönemi genellikle 5-13 gün arasıdır. Fakat bu süre 21 güne kadar uzayabilmektedir.

Maymun Çiçeği Hastalığından Korunma

Bilindiği gibi enfeksiyonlardan korunmanın temel yolu aşılamadır. Bugün için maymun çiçeği hastalığına karşı geliştirilen bir aşı yoktur. Ancak çiçek hastalığına karşı geliştirilmiş olan aşıların maymun çiçeği hastalığını önlemede yaklaşık yüzde 85 oranında etkili olduğu bildirilmektedir. Yani daha önce çiçek aşısı olanlar hastalığı daha hafif geçirebilir ya da hastalıktan korunabilir. Bireyler çiçek aşısı olup olmadıklarını ön kol üst kısmında aşı izi olup olmadığına bakarak kontrol edebilirler. Özellikle modifiye edilmiş Ankara Çiçek aşısı (çiçek aşısı, monkeypox aşısı, canlı aşı) 2019’da maymun çiçeğinin önlenmesi amacıyla ABD Gıda ve İlaç Ajansı (FDA) ve Avrupa İlaç Ajansından (EMA) kullanım onayı almıştır. Ancak aşının bugün için üretimi sınırlıdır ve aşıya ulaşabilirlik kısıtlıdır. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC), maymun çiçeği virüsüne maruz kalan kişiye ilk 4 gün içinde aşı uygulandığında hastalığın önlenebildiğini belirtmektedir. Aynı kurum ayrıca aşının 14 gün içinde yapılması halinde hastalığın şiddetini azaldığını bildirmektedir. Ankara Çiçek aşısı oldukça güvenli bir aşı olarak kabul edilmektedir. 1. ve 2. çiçek aşılarından daha güvenli ve üstün olduğu da bilinmektedir. Hastalıktan korunmak için yeterli antikoru atopik ve immün sistemi baskılanmış kişilerde dahi üretebilir. Uygulaması dört hafta arayla 2 doz şeklindedir.

Maymun Çiçeği Hastalığına Karşı Alınabilecek Önlemler

Yakın zamanda yaşadığımız ve halen daha etkisinden çıkamadığımız COVİD-19 ve diğer birçok enfeksiyon hastalığında olduğu gibi alınabilecek tedbirlerle maymun çiçeği hastalığından korunmak mümkündür. İzolasyon: Enfeksiyon hastalıklarının yayılımını engellemek ve tamamen yok olmasını sağlamak için en önemli unsur bulaş riskini azaltmaktır. Bunun yollarından biri de hastaları ve hastalık riski taşıyanları izolasyona almaktır. Kişilerin tıbbi bakıma ihtiyacı varsa hastanede yoksa koruyucu önlemleri alarak evde izolasyona girmeleri gerekir. Hasta, tıbbi bakıma gerek duymadıkça evden çıkmamalıdır, evdeki diğer kişilerle (ev hayvanları dahil) temasını kesmelidir. Koruyucu Ekipmanlar: COVİD-19 ile hayatımızın bir parçası olan maskeler maymun virüsü hastalığından korunmak için de elimizdeki ilk seçeneklerden biridir. Toplu taşımada, sosyal alanlarda, okulda, işte risk grubundaki kişilerin bu maskeleri (N95 tipi maske önerilir) takmaları gerekir. Evin temizliğinden sorumlu kişiler ve profesyonel temizlik personelleri de ortak kullanım alanlarını (lavabo, tuvalet gibi) tek kullanımlık eldivenler kullanarak temizlemeli ve kullanıldıktan sonra tıbbi atık olarak atmalıdırlar. Maymun çiçeği virüsünde ciltte deri lezyonları görülebilir. Bulaşı önlemek için bu lezyonların da mümkün olan en geniş şekilde (uzun kollu kıyafet, uzun pantolonlar) kapatılmalıdır. El hijyeni: Enfeksiyonlardan korunmak için el hijyenine sürekli olarak dikkat etmek gerekir. İmkan olduğunda sabun ve su ile elleri yıkamak, olmadığında ise kolonya veya antibakteriyel el temizleme jeli ile elleri mikroplardan arındırmak gerekir. Toplu taşımadan indikten sonra, yemeğe oturmadan önce, ortak kullanım alanlarına temas ettikten sonra vs. eller mutlaka temizlenmelidir. Yaşam alanı temizliği: Ev, iş yeri, okul, araba gibi içinde sık zaman geçirilen yerlerin mutlaka temiz tutulması gerekir. Bu alanları temizlerken kişisel koruyucu ekipmanlar (maske, eldiven, gözlük gibi) kullanılmalıdır.

Seyahat edenlere öneriler

Seyahat etmek hastalığın bulaşma riskini artırır. Özellikle hastalığın çıkış noktası olan Afrika ülkelerine seyahat ederken bazı önlemleri elden bırakmamak gerekir. Nelerdir?

• Grip benzeri semptomları olan ve derisinde lezyon bulunan kişiler ile temas etmeyin.
• Ölü ya da canlı vahşi hayvan, kemirgen, maymunlar ile temas etmeyin, hayvanat bahçelerini ziyaret etmeyin.
• Yediğiniz yemekler konusunda çok dikkatli olun. Güvenilir restoranlarda, aşina olduğunuz yemekleri tercih edin.
• Mutlaka maske takın.