Blog

Otizm çocukluk döneminde görülen bir nörogelişimsel bozukluktur. Otizm, yaşamın ilk 3 yılında kendini gösterir ve tüm ömür boyu devam eder. Otizm kişinin yaşamını farklı boyutlarda olumsuz etkiler. Günümüzde basit testler ile tanısı konabilen otizmin nedeni tam olarak bilinmemektedir. En önemli risk faktörü kalıtımsal özelliklerdir. Otizmli çocukların %70’inde zeka geriliği vardır. %’10 unda ise üstün zeka görülebilir. %20’lik bir kısımda semptomlar daha hafiftir ve normale yakın bir yaşam sürebilirler. Zeka geriliğine ek olarak otizmli çocuklarda dikkat eksikliği, hiperaktivite, duygu durum bozuklukları, epilepsi, konuşma bozuklukları, fiziksel ve duygusal dengesizlik görülür. Otizmi olan ve zeka geriliği olmayan çocuklarda bu semptomlardan biri veya birkaçı mutlaka görülür. Otizm 1970’li yıllarda nadir görülen bir bozukluk olarak tanımlanmaktaydı. Zaman içinde otizmin görülme sıklığı arttı. 1985’de bu oran her 2.500 çocukta 1 oldu. 2000’li yıllarda otizmin görülme sıklığı ciddi oranda artmıştır. Amerika Hastalıkları Kontrol Merkezinin (CDC) verilerine göre otizm 2006’da 1/150 oranında görülürken 2014’te 1/64 gibi daha yüksek oranlara çıkmıştır. Bugün doğan her 54 çocuktan 1’ine otizm tanısı konmaktadır. Bu artışın iki nedeni vardır. İlki otizmin artık hekimler tarafından çok daha iyi bilinmesi ve daha kolay tanı konulmasıdır. Oldukça hafif bulgulara sahip çocuklara dahi otizm tanısı konulabilmektedir. İkinci etken hastalığın çeşitli nedenlerle artmasıdır. Bu nedenlerden birinin geç çocuk sahibi olma sıklığının artması olduğu düşünülmektedir.

Otizmin Belirtileri

Otizmin birçok belirtisi vardır. Otizimli çocuklar sıraladığımız bu belirtilerden en az 6 tanesini taşırlar. Bu belirtiler nelerdir?

•  Başkalarıyla göz teması kuramama
• Uyarıcılara tepki vermeme, adı söylendiğinde cevap vermeme
• Aşırı aktivite ya da aşırı hareketsizlik
• Çevreye ilgisizlik
• Fiziksel temastan sakınma
• Geç konuşma
• İlişki kurmakta güçlük çekme, arkadaş edinememe, oyunlara katılmama, sosyal hayattan izole olma
• Sürekli aynı kelimeleri kullanarak konuşma, konuşurken tekdüze bir ses tonu kullanma
• Bazı cisimlere, objelere aşırı bağlılık
• Düzen takıntısı, sürekli rutinde olma isteği
• Tekrarlayan hareketleri yapma (el çırpma, zıplama, sallanma vd.)
• İnatçı ve hırçın olma
• Tanımadığı bir durum, olay veya kişiyle karşılaşınca korkma
• Yemek yeme bozukluğu
• Kendisine ve nesnelere zarar verme eğilimi
• Tehlikeye, acıya vs. karşı duyarsızlık
• Konuşulanı anlamakta zorlanma
• Genel öğrenme güçlüğü

Otizmin Nedeni

Otizmin nedeni henüz tam olarak bilinmiyor. Bilinen en büyük neden ise genetik yatkınlık…Örneğin bir ailenin ilk çocukları otistikse ikinci çocuğunda otistik olma riski vardır. Bu risk genel popülasyonun 50-100 katıdır.

Otizm Nasıl Tedavi Edilir?

Otizmin maalesef kesin bir tedavisi yok. Otizm tedavisinin amacı otistik çocukların sosyal ve bireysel yeteneklerini geliştirmek, toplumun bir parçası olmalarını sağlamak, yaşamlarını kendi başlarına idame ettirebilmelerine olanak tanımaktır. Bu doğrultuda davranışsal eğitim ve özel terapilere başvurulur. Konuşma terapisi, motor yetenekleri artırmaya yönelik terapiler, sosyal itleşim becerisini kazandırmaya yönelik terapiler uygulanan tedaviler arasındadır.

Tanı

Otizm tanısı bir çocuk sağlığı uzmanı, çocuk nörolojisi ve çocuk psikiyatrisi uzmanı tarafından konulabilir. Otizimde asıl tanıyı çocuk psikiyatristleri koyar. Otizmi kesin olarak saptamayan bir kan tahlili ya da beyin görüntüleme yöntemi yoktur. Tanı hekimin yaptığı fiziksel muayene, klinik gözlem ile konur. Otizm belirtileri genellikle 2 yaşında netleşir. Ancak bu konuda deneyimli bir hekim tanıyı daha erken de koyabilir. Öte yandan otizmi anne karnındayken saptamak mümkün değildir.

Aileler Çocuklarında Otizm Olduğu Anlayabilir mi?

 Ailelerin şüphelenebileceği bazı belirtiler vardır. Ancak bu belirtilerin olması çocuğun kesin olarak otizmli olduğu anlamına gelmez. Bu belirtiler nelerdir?

6-9 ay arası bebekler:

• Mırıldanma olmayışı, hiç ses çıkarmama ya da çok az çıkarma
• Annenin sesine ve yüzüne ilgi göstermeme
• Göz teması kurmama
• İsmi söylenince bakmama
• Ebeveynlerinden ilgi talebi olmaması
• Objeleri tuhaf biçimde göze yakın tutarak inceleme
• Otizmi olan çocukların gelişimi ilk 1 yıl normal seyredebilir. Ancak sonrasında gelişim yavaşlar. Ciddi farklılıklar ortaya çıkmaya başlar.

1 yaş sonrası (yukarıdaki belirtilere ek olarak):

• Gülümsemeye yanıt vermeme
• Konuşmalara tepki vermeme
• İlişki kurmaya, etkileşime, oyun oynamaya vs. ilgisizlik, isteksizlik
• Konuşmanın gecikmesi