Blog

Vaktinden önce dünyaya gelen bebeklere prematüre denir. Prematüre bebeklerin özellikle akciğer gelişimleri tamamlanmamış olur. Bebek hamileliğin 37. haftasından önce dünyaya gelirse prematüre bebek olarak adlandırılır. Kimi zaman bebek 23-25 haftalıkken dahi doğabilir. Bu bebeklere ise yaşam sınırındaki prematüre bebek denir. Prematüre bebekler doğumdan sonra yenidoğan yoğun bakım ünitesinde takip ediliyor. Bu da birçok farklı sorunu yanında getirir:

•  Solunum sıkıntısı
• Enfeksiyonlar
• Beyin kanaması
• Kalp yetmezliği
• Bağırsak hastalıkları

Dünyada prematüre bebekler için farkındalık yaratmak niyetiyle 17 Kasım Dünya Prematüre Günü olarak kabul ediliyor. Ülkemizde her yıl yaklaşık 150 bin prematüre bebek dünyaya geliyor.

Prematüre Doğum Nedenleri

Prematüre bebekler, zamanında doğan bebeklere göre daha küçük oluyorlar. Bunun nedeni ise anne karnındaki gelişimlerini tamamlayamamaları oluyor. Prematüre bebeklerin doğum ağırlıkları gebelik süresine bağlı olarak değişiyor. Ancak kimi zaman 1000 gramdan daha düşük kiloda bebekler dahi dünyaya gelebiliyor. Peki, ama neden?

•  Annede yüksek tansiyon
• Kronik hastalık
• Enfeksiyon
• Sık doğum
• Doğum suyunun erken gelmesi

Bebek ne kadar erken doğduysa, dünyaya geldiğinde karşılaşacağı sorunlarda o kadar büyük oluyor. Covid-19 şartlarında artan riskler nedeniyle prematüre bebekler enfeksiyona daha açık hale geliyor. Neticede bebeklerin yenidoğan yoğun bakım ünitesinde tekrar ya da daha uzun süre yatmaları gerekiyor. Sonbahar kış aylarında prematüre bebek olmak ise maruz kalınabilecek enfeksiyonları çeşitlendiriyor. Bunlar neler oluyor? Rinovirüs ve mevsimsel influenza tip A-B. Bu nedenle prematüre bebek sahibi ebeveynlerin ev ziyaretlerini kısıtlanması, el hijyenini en üst düzeye çıkarması, maske takması ve mesafe kuralına dikkat etmesi büyük önem taşıyor.

Kış Aylarında Dünyaya Gelen Prematüre Bebeklerin Bakımı

•  Prematüre bebeğiniz bol bol emzirin.
• Prematüre bebekler diğer bebeklere oranla hastalıklara karşı daha hassasdır. Bu nedenle özellikle kış döneminde ev ziyaretlerine gitmekten kaçının.
• Ne doğum odasında ne de evinizde ziyaretçi kabul etmeyin. Hasta kişilerle kesinlikle bir arada bulunmayın.
• Kapalı ve havalandırması kötü olan yerlere bebeğinizi sokmayın.
• Bebek bakımı öncesi el hijyenini ihmal etmeyin. Ellerinizi sık yıkayın.
• Olası bir hastalık durumunuzda bebeğinizi emzirme, bakım işleri esnasında maske kullanın.
• Odaları gün içerisinde düzenli havalandırın.
• Covid-19 olduysanız bebeğinizi emzirmeyi bırakmayın. Emzirme bu bebekler için çok çok önemlidir. Ayrıca hastalığa karşı oluşacak antikorlar, anne sütü aracılığıyla bebeğe geçer. Bu da bebeğin virüsü karşı koruyuculuk geliştirmesine katkıda bulunur. Ancak maske takmakta ve öncesinde ellerinizi yıkmakta tabii ki yarar var.
• Oda sıcaklığının çok soğuk ya da çok sıcak olmamasına dikkat edin. Odayı 24-25 derecede sabit tutmaya çalışın.
• Büyüme hormonu uyku esnasında salgılandığından, bebeğinize kaliteli uyku ortamı sağlayın. Gürültülü ve televizyonun açık olduğu ortamda değil, sessiz bir odada uyutun.

Prematüre Bebek Bakımı Nasıl Yapılır?

Prematüre bebeklerin organları erken doğumdan dolayı gelişimini tam olarak tamamlayamamış olabilir. Bundan en çok etkilenen organ ise akciğerdir. Yenidoğanda kronik akciğer hastalığı gelişme sıklığı yaklaşık olarak 1000 gramın altında doğan bebeklerde % 30, 501- 750 gramın altı bebeklerde ise %52’dir. Kalp, beyin ve beslenme sorunları ile de karşılaşılabilir. Tüm bu sorunlar aslında birbirini etkiler ve ortaya çıkar. Bu yüzden, doğumdan sonra yenidoğan yoğun bakım ünitesinde kuvöz için bakıma alınırlar. Bu alan, anne karnının sıcak ortamına benzer ve gelişimlerine devam etmelerini olanaklı kılar. Bebek solunum desteğine ihtiyaç duymuyor ve annesini emebiliyorsa artık evine gidebilir. Ancak evde de bu özel bakım devam etmelidir. Özellikle yaşamın ilk altı ayında enfeksiyona oldukça açık olurlar. Bu enfeksiyonlardan korunmak için prematüre yenidoğana kış boyunca ayda bir kez respiratuar sinsisyal virüs aşısı yapılır. Ayrıca bebekle aynı evde bulunan anne, baba, kardeş, nene ve dedenin de mümkünse boğmaca ve grip aşısı (kış mevsimi ise) olması tavsiye ediliyor.

Cilt Bakımı ve Temizliği

Prematüre bebeklerin ciltleri oldukça hassastır. Özellikle ilk aylarda bebeğe dokunmadan önce ellerin temiz olduğundan emin olunmalıdır. Islak mendil kullanmak yerine kaynatılmış ve ılıtılmış su tercih edilmelidir. Göbek kordonu kuru ve temiz tutulmalıdır. Pamuklu kıyafetler tercih edilmelidir.

Uyku Düzeni

Bilinmesi gereken en önemli şey, prematüre bebeklerin zamanında doğan bebeklere göre daha uzun süre uyuyacaklarıdır. Kaliteli bir uyku için gereken sessiz, güvenli, karanlık bir ortam sağlanmalıdır. Ani bebek ölümü riskini azaltmak için ise yatakta örtü, oyuncak, yastık bulundurulmamalı ve sırtüstü yatırılmalıdır. Yine uyku tulumu da kullanılmamalıdır. Ancak prematüre bebekler ısı kaybına oldukça duyarlıdır. Üşümemeleri için ev ısısı ortalama 24-25 derece olmalıdır.

Emzirme

Özellikle 34 haftanın altında doğan bebeklerin çene kasları yeterince kuvvetli değildir. Bu sebeple emme ve yutma faaliyetlerini tam olarak gerçekleştiremezler. Ayrıca akciğerleri de solunum almaları için yeterince gelişmiş değildir. Bu nedenlerle prematüre bebekte beslenme sorunları görülür. Anne sütü alamayan bebeklerin beslenmesi damar yolu ile yapılır. Bu sayede protein, şeker ve yağ gibi besinleri almış olur. Bebeğin hem emme hem solunum becerisi gelişmeye başlayınca artık anne sütünü emmeye başlar ve farklı besinlere ihtiyaç duymaz. Anne sütü bebeklerin gelişimi için kritik öneme sahiptir. Gelişmeye daha fazla ihtiyacı olan prematüreler için ise daha da önemlidir. Bu yüzden, bebeğin süt emmesinde güçlük gözleniyorsa, kilo almıyorsa, renginde sararma oluyorsa mutlaka bir çocuk hekimiyle görüşülmelidir.